Лексик үзенчәлекләр

Лексик үзенчәлекләр

Йолалар һәм рухи мәдәният белән бәйле диалектизмнар:

Мендәрле қунақ – яучы;

қунағ өй сорау – кияү кыз куенына керер алдыннан башкарыла торган йола, кияү егетләре кызның әти-әнисеннән кияү белән кызны кавыштырыр өчен урын сорыйлар, җырлар белән бара;

теркәү – бирнә;

гөлбәдия – 3-7 катлы ритуаль бәлеш, эчлеге кабатланмаска тиеш, ул ничә катлы булса, туйга килгән кодалар да шуның хәтле кич кунак булалар.

Матча майы ашау – яңа өй салганда, матчаны менгергәч була торган мәҗлес.

Туганлык терминнары:

Инә – әни, қарт әни – әби, қәри әти – бабай, абыз түтәй – әти яки әнинең иң өлкән апасы; үзәрнәй/узыринәй – әби, үзәрәти/узырәти – бабай, чибәрнәй – әти яки әнинең олы кыз туганы, чибәртәй – шуларның ук олы ир туганы; әби – 1)әти яки әнинең олы кыз туганы, 2)хатынына эндәшү сүзе;

Бабай – 1)әти яки әнинең олы ир туганы, 2) иренә эндәшү сүзе; бичә – хатын, бичә алу – өйләнү, апсын – килендәш, абышқа – ире.

Кешене тасвирлый торган сүзләр:

Җыwрын – калак сөяге, ләҗбек – елак, сере – үзсүзле, ыспайы – матур, шәпле – көчле.

Көн исемнәре:

Туған көн -  дүшәмбе, атланған көн – сишәмбе, қан көн – чәршәмбе, кечәтнә/кичәтнә – пәнҗешәмбе, җомға, қоро көн – шимбә, урсәтнә – якшәмбе.

Аш-су исемнәре:

Үрә – теләсә нинди аш, чәлпәк – кош теле, бау қалач – крендель, өнөрө – көрпә.

Хайваннар дөньясы:

Чебеч/чебеш – тавык, эгер – эт, шөшле – чуртан, қонҗоғор – кәлтә, сағызақ/сағдақ/ қондоға – шөпшә.